جمعه ۰۸ دی ۰۲ | ۲۱:۰۸ ۱۴ بازديد
زمانی که کودک بازی می کند یک درمانگر مجرب می تواند از این فرصت برای مشاهده و کسب آگاهی درباره مشکلات کودک استفاده کند. در مرحله بعد، درمانگر احساسات و عواطف و تروماهای (آسیب های روانی) حل نشده کودک را بررسی می کند. کودکان از طریق بازی می توانند مکانیسم های جدید مقابله و نحوه تغییر رفتارهای نادرست را یاد بگیرند.
لازم به ذکر است بسیاری از متخصصات بهداشت روان حرفه ای مانند روان شناسان و روانکاوان از بازی درمانی استفاده می کنند. همچنین این شیوه درمانی از سوی درمانگران رفتاری و شغلی، فیزیوتراپیست ها و مددکاران اجتماعی نیز استفاده می شود.
انواع بازی درمانی
کودکان با توجه به روحیات و ویژگیهای خود بازیهای خاصی را انجام میدهند. بازی درمانی که با هدف درمان اختلالات و مشکلات کودک انجام میشود دو نوع است.
بازی درمانی فعال (Active play therapy)
در بازی درمانی فعال درمانگر باید وارد جریان بازی شود و کودک را به سمتی که باعث بروز مشکل شده پیش ببرد. در این روش تعدادی اسباب بازی به کودک داده میشود و بازی را هدایت میکند. برخی از کودکان بعد از تولد فرزند دوم یا سوم دچار مشکلات رفتاری میشوند. اگر درمانگر بخواهد با بازی درمانی فعال این مشکلات را رفع کند باید در جریان بازی حس غم، حسادت، خشم و نفرت را در کودک برانگیزاند و تا این حسهای منفی در جریان بازی تخلیه شود و در مواجههای روزانه با کودک تازه متولد شده بروز نکند.
بازی درمانی غیر فعال (Stimulus situation)
در بازی درمانی غیرفعال، درمانگر و یا پرستار کودک نقشی در بازی ایفا نمی کند و تلاشی برای پیشبرد بازی نمی کند. در عوض، به کودک خود چند اسباب بازی بدهید و با آنها بازی کنید تا از اضطراب او بکاهید. بازی درمانی غیر فعال آموزش های مناسبی را برای کودکان به صورت فردی یا گروهی فراهم می کند. در بازی های گروهی، کودک یاد می گیرد که قوانین گروه را رعایت کند، یاد می گیرد که با دیگران سازگاری و همکاری کند، به نوبت های بازی احترام بگذارد و مهمتر از همه، می آموزد که موفقیت جمعی را بر موفقیت فردی ترجیح دهد. در برخی مسابقات، درمانگران ممکن است در مسابقات تیمی نیز شرکت کنند، اما اغلب نقش افراد خارجی را ایفا می کنند که مسابقات را تماشا می کنند.
بعضی از مزایای بازی درمانی عبارتند از:
- قبول مسئولیت بیشتر درمورد برخی رفتارها
- توسعه استراتژی های مقابله ای و مهارت های خلاقانه حل مسئله
- احترام به خود
- همدلی و احترام به دیگران
- کاهش اضطراب
- یادگیری تجربه و بیان کامل احساسات
- مهارتهای اجتماعی قوی تر
- روابط خانوادگی قویتر
بازی درمانی همچنین می تواند استفاده از زبان را تشویق کند یا مهارت های حرکتیدرشت و ظریف را بهبود بخشد.
اگر کودک شما دارای بیماری روحی یا جسمی است، بازی درمانی جایگزین داروها یا سایر روش های درمانی لازم نمی شود. از بازی درمانی می توان به تنهایی یا در کنار سایر روش های درمانی استفاده کرد.
چه زمانی بازی درمانی استفاده می شود؟
گرچه بازی درمانی برای افراد در هر سنی می تواند استفاده شود اما بازی درمانی بیشتر برای کودکان بین ۳ تا ۱۲ سال کاربرد دارد. بازی درمانی در شرایط مختلف همچون موارد ذیل می تواند مفید باشد:
- انجام درمان های پزشکی، بیماری مزمن، یا مراقبت های تسکینی
- تاخیر رشدی یا اختلال یادگیری
- رفتارهای مشکل ساز در مدرسه
- رفتارهای خشن یا تهاجمی
- مسایل خانوادگی مانند طلاق، جدایی، مرگ اعضای خانواده
- بلایای طبیعی یا اتفاقات تروماتیک
- غفلت، سوء استفاده یا خشونت خانوادگی
- نگرانی، افسردگی، غم و اندوه
- اختلالات تغذیه ای و دفعی- ادراری
- اختلال بیش فعالی – کمبود توجه (ADHD)
- اختلال طیف اوتیسم (ASD)
انواع بازی درمانی / چند نمونه بازی درمانی
افراد چه در سنین کودکی و چه بزرگسالی ویژگی ها و روحیات متفاوتی دارند، تجربیات مختلفی داشته و دنیا را از منظر خود متفاوت دیده اند و به همین دلیل از یک بازی خاص تجربه های متفاوتی می توانند داشته باشند.
ما در این قسمت مقاله قصد داریم چند روش بازی درمانی میان کودک و درمانگر را توضیح دهیم اما انتخاب این روش ها واقعا کاریست تخصصی و نیازمند دانش فراوان. عواملی در این انتخاب موثر هستند که عبارتند از:
- بنیادهای شخصیتی و فردی
- میزان تندرستی در انجام فعالیت های فیزیکی
- سطح رشد جسمی و حرکتی
- IQ یا EQ کودک
- دختر یا پسر بودن
- میزان خلاقیت و میزان استفاده از آن
- فرهنگ و ارزش های خانوادگی
- موقعیت جغرافیایی محل زندگی
بازی درمانی برای بزرگسالان
بازی فقط برای کودکان نیست و همیشه بازی درمانی تلقی نمی شود. نوجوانان و بزرگسالان نیز می توانند در خصوص ابراز احساسات درونی مشکل داشته باشند. بزرگسالان ممکن است از بازی درمانی بهره مند شوند بخصوص افرادی که تحت تاثیر مشکلات ذیل هستند:
- ناتوانی ذهنی
- دمانس یا زوال عقل
- بیماری مزمن، مراقبت تسکینی و مراقبت آسایشگاهی
- مصرف مواد
- تروما و سوء استفاده جسمی
- مسایل مربوط به کنترل خشم
- اختلال استرس پس از سانحه(PTSD)
مسایل حل نشده دوران کودکی
هنگام کار با بزرگسالان، درمانگران ممکن است از بازی نقش دراماتیک یا شن بازی درمانی برای استفاده از احساساتی استفاده کنند که صحبت کردن در مورد آنها دشوار است. این روشهای درمانی میتوانند به شما در اتخاذ طیف وسیعی از رویکردها برای مقابله با موقعیتهای خاص کمک کنند.
هر نوع بازی، چه بازی، هنر و صنایع دستی، یا موسیقی و رقص، می تواند به شما کمک کند از استرس زندگی روزمره فرار کنید.
هنردرمانی، موسیقی درمانی و حرکت میتوانند آسیبهای پنهان را آشکار کنند و بهبودی را تقویت کنند. بازی با کمک یک درمانگر مجرب می تواند ابزاری برای رسیدن به آن باشد.
بازی درمانی بزرگسالان می تواند به عنوان مکمل سایر درمان ها و داروها استفاده شود. درمانگران بازی درمانی را با نیازهای خاص بزرگسالان تطبیق می دهند.